Horror = ontspannen
“Gevoel van beklemming, vrees, onveiligheid of onzekerheid”. Dat is de omschrijving die de Dikke Van Dale geeft aan de emotie angst1. Ik durf gerust te stellen dat angst een rode draad in mijn leven is. Een groot deel van mijn mentale uitdagingen komen namelijk weg bij angst. Zo ervaar ik al mijn hele leven een extreme vorm van perfectionisme en faalangst en ben ik een gigantische doemdenker.
Voorliefde voor horror
Het is daarom best bijzonder dat juist het kijken van horrorfilms en -series een van mijn favoriete bezigheden is. En dan ook nog eens horror in de breedste zin van het woord. Psychologische horror, slasher, supernatural horror, sci-fi horror, found footage. Het kan mij echt niet gek genoeg.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Dat klinkt natuurlijk nogal tegenstrijdig. Iemand die erg veel angst en stress ervaart, is gek op films en series waar je bang van wordt en stress van krijgt. Het leek me daarom interessant om te kijken wat mij nu dat goede gevoel geeft als ik een enge film of serie aan het kijken ben. Ik ben mezelf daarom gaan observeren tijdens het kijken van enge films en series.
Opperste concentratie
Wat mij vooral opviel is dat er tijdens het kijken van een enge film of serie geen enkele ruimte is voor die observatie. Als je midden in de spanning zit van een goed verhaal, dan word je hier volledig ingezogen. Je hebt geen behoefte om op je telefoon te gaan zitten, een gesprek met iemand aan te gaan of even naar buiten te loeren. En misschien is dat ook wel de sleutel tot het antwoord op mijn vraag.
Je bent zodanig geconcentreerd bezig, dat je alleen nog oog hebt voor wat gebeurt op het scherm. Dit komt doordat spannende films en series vaak een verhaal bevatten vol mysterie en onbeantwoorde vragen. Je brein wil deze vragen beantwoord zien en gaat zelf op zoek naar die antwoorden. Onder andere door extra aandachtig op te gaan in het verhaal.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Jumpscares
Daarnaast gaan horrorfilms natuurlijk hand in hand met schrikmomenten. In veel gevallen zelfs jumpscares, waar de koelste kikker nog van omhoog schiet uit zijn stoel. Omdat je verwacht te schrikken als je een enge film kijkt, zorgt je brein ervoor dat je nog meer focust op wat op het scherm gebeurt.
Hyperfocus
Eigenlijk zorgt het kijken van een spannende film of serie voor een bepaalde mate van hyperfocus. Je verkeert namelijk in een staat van opperste concentratie. Alles eromheen doet er even niet meer toe. Zelfs je gedachten worden op on hold gezet. Ook de gedachten die niet zo fijn zijn, zoals doemgedachten. De enige doemgedachte die ik heb tijdens het kijken van horrorfilms en -series is hoe slecht het met de hoofdpersonen kan aflopen en wat er wel niet allemaal fout kan gaan. Maar mijn eigen gedachten, die mij angst en stress bezorgen, staan even stil.
Tekst gaat verder onder de afbeelding.
Ontspanning
Wat er dus eigenlijk gebeurt is dat ik in een staat van ontspanning raak tijdens het kijken van een enge film of serie. Ik ben intens geconcentreerd op het verhaal en ik ben mogelijke schrikmomenten aan het incasseren. Daardoor raak ik in een staat van hyperfocus.
Die diepe focus zorgt er vervolgens voor dat ik alleen maar bezig ben met de film of serie. En dat maakt dat tijd, omgevingsprikkels en gedachtestromen even stil komen te staan. Klinkt als de ultieme vorm van ontspanning voor iemand met onophoudelijke gedachtestromen. En zo voelt het dan ook voor mij. Horror is voor mij dé manier om te ontspannen.
Kanttekening
Mocht je nu denken, dat wil ik ook? Hyperfocus kan zowel positief als negatief uitpakken. In mijn geval geeft de hyperfocus mij kalmte en rust, omdat het kijken van een enge film of serie een activiteit is die voor mij plezierig is. Ik kan me ook voorstellen dat het kijken van een horrorfilm voor anderen allesbehalve een pretje is. In dat geval kan het kijken van een enge film of serie juist averechts werken en leiden tot meer stress en spanning. Maak dus voor jezelf wel even een afweging hoeveel nachten jij denkt slecht te gaan slapen van een enge film of serie. Je mentale gezondheid gaat altijd voor.
- Van Dale, Betekenis ‘ANGST’, 2024, https://www.vandale.nl/ (laatst geraadpleegd op 24 mei 2024). ↩︎
